हिमाचल निवडणुकीचा ‘टी’ फॅक्टर कोणाच्या बाजूने, एकतर्फी निकाल की ‘आप’चा परिणाम?

हिमाचल प्रदेश या वर्षाच्या अखेरीस विधानसभेच्या निवडणुका होणार आहेत. गेल्या 37 वर्षांपासून हिमाचलच्या जनतेने कोणत्याही पक्षाला पुन्हा सत्तेत येण्याची संधी दिली नाही. भाजप आणि काँग्रेससोबतच ‘आप’नेही निवडणुकीत रंग भरला आहे. पंजाबमधील विजयाने आनंदित झालेल्या ‘आप’ला निवडणुकीकडून मोठ्या आशा आहेत. जून महिन्यातच आपचे संयोजक अरविंद केजरीवाल यांनी तिरंगा यात्रा काढून याचे संकेत दिले आहेत. आता जनता कोणाच्या पाठीशी उभी राहते हे पाहणे औत्सुक्याचे ठरणार आहे. हिमाचल निवडणुकीच्या ‘टी’ पॉईंटवर एका बाजूला सत्ताधारी भाजप, दुसऱ्या बाजूला सत्तेत परतण्यासाठी धडपडणारी काँग्रेस आणि तिसऱ्या बाजूला पंजाबमधील विजयानंतर नव्या जोमाने ‘आप’ आहे.

सत्ताधारी भाजपची रणनीती काय असेल?

सत्ताधारी भाजपला हिमाचलमध्ये परतण्याचा विश्वास आहे. मात्र, असे असतानाही भाजप कोणतीही कसर सोडू इच्छित नाही. त्यामुळेच भाजपचे राष्ट्रीय अध्यक्ष जेपी नड्डा हे बूथ स्तरापर्यंत पक्ष मजबूत करण्यासाठी सातत्याने प्रयत्न करत आहेत. 31 मे रोजी पंतप्रधानांच्या रॅलीनंतर कार्यकर्त्यांमध्ये नवा उत्साह निर्माण करण्याचा प्रयत्न करण्यात आला. मात्र, मुख्यमंत्र्यांच्या चेहऱ्याबाबतची स्थिती अद्याप स्पष्ट झालेली नाही. उत्तराखंडप्रमाणे भाजप पंतप्रधान मोदींच्या तोंडावर निवडणूक लढवेल. याचे एक कारण सत्ताविरोधी असल्याचे मानले जाते. भाजप इतर कोणत्याही चेहऱ्यावर सट्टा खेळू शकतो पण त्याची शक्यता फारच कमी आहे. सध्याच्या सरकारचा दावा आहे की, कोरोनाच्या काळात केलेल्या कामाचा फायदा भाजपला मिळेल आणि केंद्राची धोरणे जमिनीच्या पातळीवर नेली जातील. भाजप B.SC म्हणजेच ब्राह्मण आणि शेड्यूल कास्ट फॅक्टरवर लक्ष केंद्रित करत आहे, ज्यांची मतांची टक्केवारी 44 टक्के आहे. मात्र, भाजपला ३० टक्के राजपूत व्होटबँकेकडूनही मोठ्या आशा आहेत. व्होट बँक, मजबूत केडर, बूथ मॅनेजमेंट आणि विकासासाठी केलेल्या कामांची मोजदाद करून भाजप हिमाचलमध्ये राजकीय चढाईच्या रणनीतीवर काम करेल.

सत्तेची वाट पाहत बसलेल्या काँग्रेसकडून काय अपेक्षा आहेत?

काँग्रेसने प्रतिभा सिंह यांना प्रदेशाध्यक्ष केले आहे. प्रतिभा सिंह या 6 वेळा मुख्यमंत्री राहिलेल्या वीरभद्र सिंह यांच्या पत्नी आहेत. काँग्रेसला सत्ताविरोधी पक्षाकडून मोठ्या आशा आहेत तसेच काँग्रेसनेही जुनी पेन्शन योजना परत आणण्याचे आश्वासन दिले आहे. वास्तविक हिमाचल प्रदेशचा मोठा भाग पेन्शनवर कार्यरत आहे. यासोबतच 18 ते 60 वयोगटातील महिलांना दरमहा दीड हजार देण्याचे आश्वासनही काँग्रेसने दिले आहे. वाढत्या महागाईचा मुद्दाही या निवडणुकीत काँग्रेसला फायदेशीर ठरेल, अशी आशा काँग्रेसला आहे. हिमाचल प्रदेशात 1985 नंतर कोणतेही सरकार सत्तेवर आलेले नाही. या आकडेवारीवरून काँग्रेसला पुन्हा सत्तेत येण्याच्या आशा असतील. मात्र काँग्रेसला सत्तेत परतणे सोपे जाणार नाही.

‘आप’ पंजाबसारखा चमत्कार करणार की भाजप काँग्रेसचा खेळ बिघडवणार?

दिल्लीनंतर पंजाबमध्ये एकतर्फी विजयाने ‘आप’चा आत्मविश्वास कमालीचा वाढला आहे. अरविंद केजरीवाल यांच्या चेहर्‍याने आप येथेही निवडणुकीच्या रिंगणात उतरणार आहे. ‘आप’ने 300 युनिट मोफत वीज देण्याचे आश्वासन देऊन मतदारांना आकर्षित करण्याचा पहिला प्रयत्न केला आहे. मात्र, हिमाचलमध्ये मोफत विजेचा वापर कितपत यशस्वी होईल हे सांगणे घाईचे आहे. पंजाब व्यतिरिक्त हिमाचलमध्ये आपचा एकही चेहरा नाही. संघटनात्मक बांधणीबाबत बोलायचे झाले तर एप्रिलमध्येच ‘आप’च्या महिला मोर्चाच्या अध्यक्षांनी राजीनामा दिल्यानंतर संपूर्ण युनिटच बरखास्त करावी लागली. मात्र, पंजाबशी जवळीक असल्याने आपचा काही जागांवर परिणाम होऊ शकतो.

सरकार स्थापनेचे आव्हान किती मोठे आहे?

सध्या हिमाचल प्रदेश विधानसभेच्या 68 जागा आहेत. हे स्पष्ट आहे की कमी जागांमुळे प्रत्येक सीटला खूप महत्त्व आहे. सध्या भाजपकडे 43 जागा असून दोन अपक्षही भाजपसोबत आहेत. विरोधी पक्षात बसलेल्या काँग्रेसला 22 तर डाव्यांना एक जागा आहे. 2022 च्या निवडणुकीत आम आदमी पक्ष तिसरा ध्रुव म्हणून उदयास आला तर त्याचा फटका भाजप किंवा काँग्रेसला सहन करावा लागू शकतो. 68 जागांच्या विधानसभेत सरकार स्थापन करण्यासाठी 35 जागांची गरज आहे. आता हिमाचलमधील जनता एका पक्षाला एकतर्फी बहुमत देते की ‘आप’च्या प्रवेशाचा परिणाम काही वेगळा ठरतो हे पाहणे उत्सुकतेचे ठरणार आहे.